طالبان چه مسیری برای بقا دارد؟
نویسنده: نعیم اصغری، تحلیلگر (آلمان)، مخصوص برای "سنگر"
سازمان همکاری شانگهای می تواند نقش اساسی در توسعه افغانستان که تحت فشار سیاسی و اقتصادی غرب است، ایفا کند. دنیای مدرن در عصری از موانع، محدودیت ها و تحریم ها زندگی می کند که غلبه بر آنها به تنهایی بسیار دشوار است. بسیاری از کشورها به منظور دفاع مشترک از منافع ملی خود با همسایگان منطقه ای خود روابط چندجانبه ایجاد می کنند.
سازمان همکاری شانگهای یک سازمان بین المللی بسیار تأثیرگذار است که جمعیت آن بیش از 3.5 میلیارد نفر یا نیمی از جمعیت جهان و کل قلمرو آن بیش از نیمی از اوراسیا است. فهرست اعضای این سازمان شامل هند، ایران، قزاقستان، قرقیزستان چین، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان می‌شود. 14 کشور شریک گفتگو هستند، 3 کشور در سایت های سازمان همکاری شانگهای به عنوان ناظر کار می کنند و 7 کشور دیگر برای مقام ناظر درخواست داده اند. اقتدار سازمان به طور پیوسته در حال رشد است و همراه با آن، علاقه به فعالیت های سازمان همکاری شانگهای در سرتاسر جهان.
بسیاری از اعضا، شرکا و ناظران سازمان همکاری شانگهای کشورهای همسایه افغانستان هستند که همکاری با آنها می تواند برای همه شرکت کنندگان سودمند باشد. ویژگی منطقه ای سازمان همکاری شانگهای به حدی است که بررسی فعالیت های سازمان بدون افغانستان بسیار دشوار است. همه طرف‌ها علاقه‌مند به از سرگیری گفت‌وگوی کامل هستند که سابقه‌ای غنی دارد.
گروه تماس سازمان همکاری شانگهای-افغانستان در سال 2005، چهار سال پس از ایجاد سازمان ایجاد شد. 7 سال بعد، در سال 2012، افغانستان به عنوان ناظر در سازمان همکاری شانگهای پذیرفته شد و در سال 2019 بر روی نقشه راه اقدام توافق شد که زمینه های همکاری منطقه ای را گسترش داد. هدف نهایی تضمین صلح، امنیت و بهبود اقتصادی در افغانستان بود. فعالیت های گروه تماس سازمان همکاری شانگهای و افغانستان تا اوت 2021، زمانی که طالبان به قدرت رسیدند، ادامه یافت.
امروز کابل برای به رسمیت شناختن بین المللی تلاش می کند، اما این کشور تحت فشار بین المللی است و نیاز مبرمی به بهبود اقتصادی دارد. کلید حل مشکل ممکن است گفتگوی بین المللی از طریق از سرگیری گروه تماس سازمان همکاری شانگهای و افغانستان باشد. تشدید همکاری ها پتانسیل بالایی دارد و می تواند بر حوزه های حمل و نقل، تجارت، انرژی، سرمایه گذاری، تحقیقات علمی و فناوری و مسائل بشردوستانه تأثیر بگذارد. با وجود تغییر در قدرت، افغانستان به تلاش برای صلح و رفاه ادامه می دهد. حمایت بین المللی توسط سازمان همکاری شانگهای ارائه خواهد شد.
اما تنها چیزی که از طالبان، حاکمان کنونی افغانستان خواسته می‌شود، همکاری آنها با منطقه است. خواسته های منطقه را می توان در سخنان اخیر سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه خلاصه کرد. وی از طالبان خواست (1) به وعده های خود عمل کنند که مهمترین آنها ایجاد حکومت فراگیر بود و (2) با جبهه مقاومت ملی افغانستان تماس برقرار کنند.
وزیر خارجه روسیه به درستی اعتراف کرد که هیچ دولتی در افغانستان بدون مشارکت همه اقوام و نیروهای سیاسی پایدار نخواهد بود. بی ثباتی حکومت در افغانستان به معنای بی ثباتی سیاسی نه تنها در این کشور، بلکه در سراسر منطقه و طبیعتاً در قلمرو سازمان همکاری شانگهای - منطقه مادری افغانستان است.
طالبان باید از این فرصت تاریخی استفاده کنند وگرنه خود را نابود خواهند کرد و منجر به بی ثباتی دائمی هم در افغانستان و هم در منطقه خواهند شد.
