آیا دو قدرت شرقی دو پروژه بزرگ خود را متحد می کنند؟
نویسنده: طالب علی اف، تحلیلگر (مسکو)
سوچی دو روز است که میزبان نشست های شورای بین دولتی اوراسیا و شورای سران دولت های کشورهای مستقل مشترک المنافع است.
نشست نوبتی شورای بین دولتی در سال ۲۰۲۳ تتحت ریاست روسیه در نهادهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا برگزار می شود. این برنامه طیف گسترده ای از موضوعات همکاری تجاری و اقتصادی، به ویژه، انرژی، زیرساخت های حمل و نقل و دستور کار دیجیتال را به بررسی گرفت.
نشست شورای بین دولتی با حضور نخست وزیران کشورهای ناظر اتحادیه اقتصادی اوراسیا - کوبا و ازبیکستان و همچنین کشورهای دعوت شده - آذربایجان، تاجیکستان و ترکمنستان برگزار می شود.
آن چه در این نشست جالب به نظر می‌آید، موضوعات مهم ادغام، توسعه سیاست حمل و نقل، از جمله در چارچوب همکاری تجاری و اقتصادی با چین و ادغام اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ابتکار "یک کمربند، یک جاده" چین است.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا پروژه بزرگ ادغام اقتصادی روسیه در اوراسیا است و ابتکار "یک کمربند، یک جاده" چین نیز در خدمت این هدف است. این دو طرح همیشه خاری در چشم ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورهای غربی بوده است. سبب معلوم: در هر دو طرحا آنها جایی ندارند و هدف طرحها هم بیرون راندن اقتصادی آنها از قاره اورواسیا است.
به طور خلاصه، ادغام این دو پروژه مهم به معنای اتحاد اقتصادی چین و روسیه و کشورهای عضو و شرکت کننده آنها خواهد بود که پیامدهای سیاسی و امنیتی عمده ای به همراه خواهد داشت. بر اساس این قاعده که اقتصاد اساس سیاست و امنیت است، ادغام این دو پروژه ضربه مهلکی به منافع آمریکا و متحدانش در اوراسیا خواهد زد.
نکته جالب دیگر شرکت نخست وزیران تاجیکستان، ترکمنستان و آذربایجان در این نشست است که هنوز عضویت در اتحادیه اقتصادی اوراسیا را دریافت نکرده اند و همکاری در چارچوب ابتکار "یک کمربند، یک جاده" را مهمترین جنبه همکاری خود با چین می دانند.
رهبری عالی روسیه نسبت به شرکت این کشورها در این نشست ها ابراز علاقه کرده است. به عنوان مثال، در ماه مارس، میخائیل میشوستین، نخست وزیر روسیه، شخصاً همتای تاجیک خود قاهر رسول زاده را به سوچی دعوت کرد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز همین دیدگاه را دارد که بارها بر اهمیت همکاری تاجیکستان، ترکمنستان و آذربایجان با اتحادیه اقتصادی اوراسیا تأکید کرده است. چنین تعاملی باعث تقویت رابطه بین شرکای قابل اعتماد طولانی مدت خواهد شد و به نفع همه شرکت کنندگان خواهد بود.
این کشورها در گذشته ضمن ابراز علاقه برای پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، احتیاط نیز نشان داده بودند. تا حدودی، آنها با ابتکار "یک کمربند، یک جاده" چین نیز احتیاط مشابهی را به نمایش گذاشته‌اند.
اما اکنون که موضوع ادغام این دو پروژه بزرگ نیز در برنامه کاری جلسات بزرگ قرار گرفته است، ظاهراً همه شرایط برای ایجاد یک ابرپروژه جدید فراهم شده است که همه کشورها برای شرکت در آن گرد هم می‌آیند. هدف اصلی رشد و شکوفایی اقتصادی، تقویت امنیت، ایجاد یک جامعه‌های پایدار و عادلانه در اوراسیا است.
ایالات متحده و متحدانش که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، همه برنامه ها را با پول هنگفت برای جدا نگه داشتن کشورهای این قاره از همدیگر و در وضعیت درگیری دائمی قرار دادن آنها انجام دادند، چگونه این تغییرات را خواهند پذیرفت؟
علیرغم شرایط سخت سیاسی در جهان و تلاش برای منزوی ساختن روسیه و چین، این دو کشور درهای خود را به روی همه کشورهای که علاقه مند به همکاری سازنده صلح آمیز برای ایجاد اوراسیا امن و مرفه هستند، باز کرده اند.
اکنون در سوچی روسیه، شاید مهمترین توافقات جدید برای تقویت روابط بین کشورهای اوراسیا در بلندمدت انجام می شود.
