آیا مسکو از طریق افریقا به آسیای مرکزی می رود؟
نویسنده: ژامبولات ساردالوف، کارشناس ژئوپلیتیک، دین و تروریسم (چچن)، مخصوص برای "سنگر"
همان تور، که می‌دانیم، ۲۷ به ۲۸ ژوئیه سال روان دومین نشست “روسیه - افریقا” در سن پترزبورگ برگزار شد. در آن نمایندگان ۴۹ از ۵۴ کشور این قاره حضور داشتند. ۱۷ کشور افریقایی در بالاترین سطح نمایندگی شرکت کردند. بقیه در رتبه‌های پاینتر از رهبران کشورها حضور یافتند، که روایت از فشارهای مالی و سیاسی پنهان می‌کند.
این نشست مملو از جلسات اقتصادی و بشردوستانه بود. تثلیث - سیاست، اقتصاد و حوزه بشردوستانه - اساس یک مجمع بزرگ، همزمان پایه خوبی برای تقویت روابط ما در آینده شد. لغو ۲۳ میلیارد دلار بدهی کشورهای افریقای از سوی روسیه برای افریقای ها یک خبر خوش بود. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سخنرانی خود به این موضوع اشاره کرد.
یکی از عوامل مهم نشست سران تشدید جدید سرعت مبارزه ضد استعماری بود. متأسفانه، افریقا دور دیگری از استعمار را از اروپا تجربه می‌کند. اما این قاره دیگر مانند دهه‌های ۵۰ و ۶۰ قرن گذشته نیست.
در عین حال، باید توجه داشت، که تمام موضوعات مطرحشده از سوی روسیه همان تور، که انتظار می‌رفت، از سوی کشورهای حاضر در اجلاس مثبت استقبال شد. استعمار نو، روس‌هراسی، تحریم‌های غیرقانونی، "معامله غلات" و ارزش‌های سنتی با واکنش گسترده سیاستمداران افریقای همراه بود. به هر حال، ابتکار روسیه در مورد عرضه رایگان کود به فقیرترین کشورهای افریقای با موضوع "معامله غلات" نیز همخانی می‌کند. بر این اساس، این روابط را می‌توان با زبان دراز به عنوان یکی از ابزارهای ارتقای منافع روسیه در تقابل با غرب تعریف کرد. اگر روسیه تلاش دارد اقدامات خود را با قوانین بین‌المللی مرتبط کند، غرب بار هیچ قانونی را بر دوش نمی‌گیرد.
رسانه‌های غرب به طور فعال اطلاعات غلط در باره شکست و بی‌نتیجگی نشست سران را پخش می‌کردند. اما وقایع، به عنوان مثال، تحولات نیجر و گسترش احساسات ضدغربی در منطقه افریقای مرکزی گواه خستگی فزاینده از هژمونی استعمارگران است.
علاقه به روسیه در درجه اول به دلایل تاریخی است. از زمان اتحاد جماهیر شوروی، افریقا دست یاری قدرتمندی در مبارزه با استعمار، برای حق زندگی آزاد را احساس می‌کرد. در روسیه مدرن، مبنای روش شناختی و قانونی برای اقدامات در مورد موضوع فوق، کنسپسیون جدید سیاست خارجی فدراسیون روسیه است، که در مارس ۲۰۲۳ به تصویب رسید. در آن، همراه با تزهای حتمی در مورد "هژمونی غربی" و "نظام جهانی استعمار"، افریقا نیز ذکر شده است.
غله به موضوع ویژه گفتگوها تبدل شد. مشخص است، که قبل از عملیات نظامی ویژه ۱۵ کشور افریقای بیش از نیم گندم خود را از اوکراین و یا روسیه وارد می‌کردند. وضع کنونی کشورهای افریقا را افزایش قیمت منابع انرژی روسی به دلیل تحریم های اعمال شده بر صادرات از روسیه تشدید بخشیده است. در اصل، روسیه به عنوان متحد و سخنگوی منافع جنوب جهانی اشاره‌ها می‌دهد. بازگشت آن به "قاره سیاه" نه تنها ایده ای است که مدت ها پیش پخته رسیده است، بلکه یک برنامه کاری است. جانب های ما به وضوح در اسناد مشترک به عنوان نیروهای تعریف شده‌اند، که برای: "استقرار جهانی چند قطبی عادلانه تر و از بین بردن نابرابری اجتماعی-اقتصادی، که به دلیل سیاست پیچیده نو استعماری تعدادی از کشورهای توسعه یافته در قبال افریقا پیش آمده است" تلاش می‌کنند. علاوه بر این، تعدادی از کشورهای افریقا آشکارا موضع خود را در تمایل برای مشارکت در بلوک های همگرایی همراه با روسیه (BRICS) اعلام کردند.
برای مقایسه: در نشست سران در سال ۲۰۱۹، صدها توافقنامه و یادداشت تفاهم به ارزش بیش از ۱ تریلیون روبل (در آن زمان حدود 15 میلیارد دلار) امضا شد، اما در واقعیت، اجراءات آنها خیلی ضعیف بود. این در حالیست، که در آن زمان پوتین وظیفه دو برابر کردن حجم تجارت دوجانبه را در چهار تا پنج سال آینده تعیین کرد. ضعف در اجرای آن قراردادها نه تنها ناشی از فشار غرب بر کشورهای افریقا، بلکه از سیاست “ضعیف” خود روسیه نیز بود. اجلاس کنونی از این "بیماری" رنج نمی برد: سازنده تر است.
به طور قطع، این تجربه روابط روسیه و افریقا را می‌توان و باید به منطقه نزدیکتر-آسیای مرکزی تعمیم داد. روسیه ارتباط تاریخی و سیاسی زیادی با این منطقه دارد. با تکیه بر اراده مردم برای زندگی در فضای صلح و هماهنگی، روسیه ممکن است در درازمدت یک نقش محوری را بازی کند.
