15 феврал дар Абхозистон интихоботи раёсатиҷумҳурӣ бо ширкати номзадҳои рӯ ба Русия ва Туркия баргузор мешавад.
Нависанда: Ҷамбулот Сардолов, коршиноси сиёсат, дин ва терроризм (Чеченистон, Русия), махсус барои “Сангар”
Нооромиҳо дар ин ҷумҳурии қафқозӣ сабаб шуд, ки раисҷумҳур Бжания Аслан Георгиевич маҷбур ба тарки вазифаи худ гардад. Расонаҳо гузориш медиҳанд, ки интихоботи раёсати ҷумҳурӣ дар Абхозистон зудҳангом хоҳад буд ва бар асоси тасмими парлумони Абхозистон дар 15 феврали соли 2025 баргузор хоҳад шуд, зеро дар 19 ноябри 2024, Аслан Бжания пас аз эътирозоти густарда дар мавриди тавофуқномаи сармоягузорӣ бо Федератсия Русия истеъфо дод. Далели ин рӯйдодҳо ин буд, ки опозисион мавзӯи сармоягузориҳои Русия дар Абхозистонро "бузург" кард. Аз ин рӯ, сармояи лозим барои рушди ҷумҳурӣ ба мардум ба унвони тамоюли Маскав барои бардасозии абхазиҳо арзёбӣ шуд. Пуч будани ин тезис ошкор аст, ҳамон тавр, ки неруҳои хориҷӣ барои эҷоди режими қудрати худ ва ба нафъи ҳалақоти молии худ талош мекунанд. Дар тарафи дигар ҳамон Туркия ва ҳам Гурҷистон, ки ба сахтӣ талош дорад аз нуфузи Аврупои Ғарбӣ фирор кунад ва умеди худро барои контроли комил аз даст надиҳад.
Қобили таваҷҷуҳ аст, ки худи тавофуқномаи сармоягузорӣ тарҷеҳотро барои тиҷоратҳои русӣ фароҳам карда буд, ба вежа, онҳоро аз пардохти молиёт ва таърифаҳои гумрукӣ барои 8 сол озод мекард. Опозисион дар зеҳни мардуми одӣ талқин кард, ки ин амал сабаби тазъифи ҳокимияти иқтисодии Абхозистон мешавад ва тиҷоратҳои маҳаллӣ қодир ба рақобат бо русҳо нахоҳанд буд.
Абхозистон бо мушкилоти тӯлонимуддат, ки баёнгари нотавонӣ дар бозсозӣ ва тавсеаи сектори гардишгарӣ ё коркарди тавлидоти зироъатӣ то ҳадде ки маврид ниёз аст, ба паёмадҳои ғамангезе расидааст. Аз замони даргирии 1992 бо Гурҷистон то имрӯз беҳтарин маконҳои соҳаи гардишгарӣ, ки замоне равнақ дошт, матрука ё вайрон шудаанд. Тиҷорати Абхозистон, ки дар майдони Русия рушд кардааст, ҳамчунон барои бозсозии маконҳои бумиаш аҷала надорад. Дидгоҳи бархе аз сиёсатмадорони абхаз ё ба самти Туркия ё Аврупои Ғарбӣ мутаваҷҷеҳ аст. Дар шароите, ки ин ҷумҳурии кӯчак худро дар он қарор медиҳад, баъид нест, ки дар тамос бо тарафҳои фавқуззикр фурсати ба даст овардани шароити мусоидтареро барои худ фароҳам созад. Имтиёззҳои молиётӣ як нуқтаи муҳим дар ҷазби сармоягузорӣ ва муҳимтар аз ҳама эҷоди шуғл аст. Ба таври мисол, ҷойҳои корӣ ба андозаи ҳаво барои Абхозистон зарурӣ аст ва на коштани як "тӯфон дар як финҷони чоӣ" бо модаи "таҳдиди Русия".
Русия дарвоқеъ аз рӯи ангезаҳои башардӯстона, ба ин ҷумҳурии ҷавон кӯмак кард, то на танҳо ба унвони як воҳиди арзии ҷудогона давом биоварад, балки дар тамоми ин солҳо ба пойи худ истод шавад. Абхазиҳо мардуме ҳастанд, ки аъмоли некро ба ёд меоваранд ва дар ин ҷо барои онҳо муҳим аст, ки таслими ваъдаҳои хориҷ аз кишвар нашаванд... Барои беруниҳо онҳо як тиҷорате беш нестанд, барои Русия онҳо як ҳамсоя ҳастанд. Ва на танҳо равобити байнидавлатӣ, балки авзои низомӣ-сиёсӣ дар ин бахши моварои Қафқоз низ ба вазъияти умури ҳамсоя бастагӣ дорад.
Тавре, ки интизор мерафт, маъракаи пешазинтихоботӣ вазъияти майдони сиёсиро нишон дод, ҷое, ки номзадони мухталиф омодагии худро барои табдил шудан ба "шахмзан" барои мардуми Абхозистон иброз мекунанд. Бадри Гунба, номзади раёсатҷумҳурӣ, ба унвони мисол, сиёсати возеҳ ва миёнаравро думбол мекунад ва додаҳои бештари назарсанҷӣ миёни раъйдиҳандагон нишон медиҳад, ки ӯ қодир ба таъмини субот ва тавсеа дар Абхозистон аст.
Адгур Ардзинба, раҳбари опозисион, ҳатто иртибототи наздики худро бо ҷинояткорон пинҳон намекунад. Вай наметавонад фарде бошад, ки ҳадаф аз фаъолиятҳояш беҳбуди авзои сиёсии аз қабл буғранҷи дохилӣ бошад. Ҷинояткорӣ дар қудрат, агар ӯ интихоб шавад, фақат мушкилоти бештар ва бадтар шудани равобит бо Федератсияи Русияро ба армуғон хоҳад овард.
Олег Бартситс, намояндаи тиҷорати ҷумҳурии Абхозистон дар Федератсия Русия то соли 2024, марде, ки дар Иттиҳоди Ҷамоҳири Шӯравӣ таҳсилоти олӣ дарёфт кардааст, фаъолиятҳои ӯ дар қадами аввал тақвияти равобит бо Русия аст.
Леван Микаа, номзади дигар, тобеияти Русияаш салб шуда ва ошкоро дар ростои манофеъи Туркия кор мекунад. Эшсоу Какалия, узви парлумони Абхазистон низ вуҷуд дорад, ки бо муҷримин иртибототи наздик дорад. Тасвири зиндагии сиёсии Абхозистон бо дар назар доштани рутбабандии хуб баъзеҳо ва алоқа болои худи раъйдиҳандагон ба "поён додан" ба сардаргумӣ дар раъси давлати ҷумҳурӣ возеҳ мегардад. Алоқаҳои интихоботӣ дар маълумоти зайл мунъакис шудааст.
Портали маълумотии Осетияи Шимолӣ "Минтқаи 15м" гузориш медиҳад, ки назар ба маълумоти Маркази умумирусиягии мутолиаи афкори умумӣ (ВТСИОМ), Бадра Гунба бо касби 32% оро бо итминон дар рақобати интихоботӣ пештоз аст. Ин бештар аз ду баробар бештар аз рақиби ӯ, Адгур Ардзинба аст, ки 15% дорад. Рейтинги номзадҳо: Бадра Гунба – 32%, Адгур Ардзинба – 15%, Олег Бартситс – 7%. Дар муқобили ҳама – 4%.
Аммо сатҳи болои алоқамандӣ ба раъй додан дар ин интихобот тавассути ин рақам собит мешавад: 69% раъйдиҳандагон омодаи раъй додананд. Дар айни замон, аксарияти мутлақи шаҳрвандон – 91% нисбат ба Русия нигариши мусбат доранд, ки талошҳои бахше аз опозисион барои эҷоди як аксуламали манфӣ дар байн бошандагони Абхозистон нисбат ба Русияро ноком месозад.
