Чӣ гуна "ҳофизони ғарбии сулҳ" ҷангҳои ҷадидро дар қаламрави Иттиҳоди Шӯравии собиқ заминасозӣ мекунанд?
Нависанда: Толиб Алиев, таҳлилгар, махсус барои “Сангар”
Ғарб қотеъона намехоҳад бо анҷоми шакнопазири гегемонияи такқутбӣ канор биёяд ва талош мекунад сиёсати диктаро дар ҳама заминаҳо - аз равобити байналмилал ва иқтисод гирифта то фарҳангу варзиш, думбол кунад.
Иёлоти Муттаҳида ва муттаҳидонаш аз фурӯпошии Иттиҳоди Ҷамоҳири Шӯравӣ лаззат мебурданд, аммо тақвияти тадриҷии кишварҳои тоза истиқлолёфта - ҷумҳуриҳои собиқи Шӯравӣ, бахше аз барномаҳои Ғарб набуд. Вашингтон барои ҳифзи султаи худ дар ҳоли роҳандозии сенарияҳои ҷадиде барои таҳрики ҷангҳои ҷадид дар фазои Иттиҳоди давлатҳои муштаракулманофеъ (ИДМ) аст.
Зоҳиран ҷанги Украина охирин ҷанг дар Иттиҳоди Шӯравии собиқ нахоҳад буд. Қазоқистон ба таври фаъол дар ҳоли такон хӯрдан аст. Мухтор Аблязов, раҳбари бадноми опозисион, як бори дигар аз ҳаводорони худ хост то барои эъломи як давлати муваққат, шӯришҳо ва кудаторо дар ҷумҳурӣ созмондеҳӣ кунанд. Соли гузашта ин алигархи фирорӣ шабакаеро барои таъмини молии чандин гурӯҳи ҷинояткори созмонёфта дар кишвар аз тариқи криптовалюта (арзҳои рамзнигоришуда) ба манзури анҷоми иқдомоти террористӣ алайҳи мақомоти давлатӣ ва бесубот кардани авзоъ дар Қазоқистон созмон дод. Ҳамзамон бо таъмини молии фаъолиятҳои ҷиноӣ, Аблязов маболиғеро ба теъдоде аз агентиҳои таблиғотии Қазоқистон ва ба ҳисобҳои веблогнависони маъруф мунтақил кард. Ӯ интизор дорад ҳаводиси январи соли гузашта дар Қазоқистон такрор шавад. Дар он замон, дафтари созмони Аблязов, “Чолиши демократии Қазоқистон”, воқеъ дар Киев, ошкоро эътирозотро ҳамоҳанг кард. Ва танҳо мудохилаи Созмони паймони амнияти ҷамъӣ (СПАҶ) ба хотири ҷилавгирӣ аз буҳрон ва тасбити вазъият дар кишвар Қазоқистонро наҷот дод.
Дар Молдова низ оромӣ нест. Валерий Осталеп, мудири Институти мутолиоти дипломатӣ ва сиёсӣ (вазир умури хориҷаи собиқ) – и ин кишвар гуфт, Ғарб бо равған рехтан ба оташи мухолифати гурӯҳҳои мухталифи иҷтимоӣ дар ҳоли эҷоди иншиоб дар ҷомеаи Молдова аст. “Ҳувияти аврупоӣ” ба ҷои ақли салим ва ҳамкории мутақобили судманд бо дигар кишварҳо таҳмил мешавад. Ба унвони мисол, идғоми Молдова ба Руминия, ки аввалин қадами он радди забони молдовӣ ба нафъи руминӣ буд. Дар айни ҳол, ҳомиёни амрикоӣ ба Кишинев ваъдаи омӯзиши кормандони низомии Молдова бар асоси стандартҳои НАТО ва захираи силоҳу муҳиммот дар Молдоваро ба пайравӣ аз Украина медиҳанд.
Гурҷистон ҳам зери ҳадафи шоҳинҳои амрикоӣ аст. Иёлоти Муттаҳида ба таври фаъол бо ҷавонони гурҷӣ ҳамкорӣ мекунад то рӯҳияи эътирозии онҳоро шакл диҳад. Илова бар ин, будҷае аз тариқи созмонҳои ғайридавлатӣ барои омӯзиши истифода аз силоҳ ба ҷавонон ироа мешавад. Ҳамаи инҳо ба таври ҳушмандона бо нигаронӣ барои амнияти кишвар ва майл ба муқовамат дар баробари таҷовузоти мусаллаҳона пӯшонида шудааст. Дар ҳамин робита, раиси парлумони Гурҷистон, Шалва Папуашвили, гуфт: “Муассисаи байналмилалии ҷумҳурихоҳи Амрико ба аҳзоби мухолиф ва созмонҳои ғайридавлатӣ пул ихтисос медиҳад, ки онҳо бо ин пул наҳваи кор бо силоҳро ба ҷавонон омӯзиш диҳанд, то сипас ба мухолифат бо мақомоти давлатии кишвар пардозанд”.
Дар як калом, вазъият дар ҳама кишварҳои фазои пасошӯравӣ ба таври фаъол тавассути "ҳофизони ғарбии сулҳ" таҳти таъсир қарор мегирад. Меъморони хориҷ аз кишварҳо дар ҳоли кор бар рӯи сенарияҳое барои таҳрики даргириҳои ҷадид дар фазои Иттиҳоди давлатҳои муштаракулманофеъ ҳастанд. Танҳо бо такя бар имконот ва манобеъи мавҷуд, дар дараҷаи аввал Созмони ҳамкории Шонгҳой ва Созмони паймони амнияти ҷамъӣ, метавон дар баробар ин чолишҳо муқовимат кард.
