Артиши Қирғизистон кореро анҷом дод, ки ҳеҷ кас дар Сурия, Ироқ ва Афғонистон анҷом надодааст. Фақат Толибон ва ДОИШ масоҷидро мунфаҷир кардаанд.
Нависанда: Неъматулло Мирсаидов, рӯзноманигор
Даргирии кунунӣ аз даргирии 29 то 30 апрел 2021 пешӣ гирифтааст, замоне, ки ҳар ду тараф мутаҳаммили хисороти ҷонии сангин шуданд – аз тарафи Қирғизистон 39 ва аз тарафи Тоҷикистон 19 нафар кушта шуданд. Дар ҳоли ҳозир ҳеҷ иттилооти расмӣ дар мавриди талафот вуҷуд надорад, аммо метавон иддао кард, ки ҳар ду тараф нисбат ба замони ҳаводиси марзӣ дар наздикии таъсисоти обёрии Сарбанд (“Головное”), ки ба манотиқи дигар сироят кард, талафоти инсонии бисёр бештаре мутаҳаммил шуд. Акнун зарари камтаре ба зерсохтҳо аз ҳар ду тараф ворид шудааст, аммо аз он ҷое, ки ба афроди бештаре тирандозӣ шудааст, мумкин аст талафоти бештаре низ вуҷуд дошта бошад. Дар ҳоле, ки артиши Тоҷикистон аз тарафи дигар ба самти як фарди мусаллаҳи таҳдидкунанда тирандозӣ мекард, яъне як низомӣ, низомиёни Қирғизистон беравия тирандозӣ мекарданд. Гоҳе ба амд бар ғайринизомён.
Як иқдоми террористии ваҳшатнокро метавон ҳамла ба масҷиде тавассути ҳавопаймои бидуни сарнишин дар рустои Овчӣ Қалъачаи ноҳияи Бобоҷон Ғафуров дар Тоҷикистон, дар ҳангоми намози аср номид. Теъдоди кушташудагон беш аз ду даҳ нафар ва ҳудуд се даҳ маҷрӯҳ аст. Мусулмонон дар ҳангоми намоз ба мусулмонон зарба заданд, ки фақат метавон онро як амали террористии ваҳшатнок номид, тавҳин ба афроде, ки аз дини ислом пайравӣ мекунанд.
Бисёре аз таҳлилгарон ва шахсиятҳои мазҳабе, ки имрӯз фурсат гуфтугӯ бо онҳоро доштем, иттифоқ назар доранд, ки ҳатто дар Сурия, Ироқ, Либия, ки ҳаво паймоҳои русӣ, амрикоӣ, аврупоӣ бомбаборон мекарданд, ҳеҷ мавриди вуҷуд надошт, ки анбӯҳе аз мардуми дар ҳоли намоз зарба бихӯранд. Чунин иқдомоте тавассути ДОИШ дар Афғонистон анҷом шуд, аммо аҳдоф бештар мухолифони идеологӣ буданд то афроди бегуноҳ.
Аксари мусулмононе, ки дар Тоҷикистон бо онҳо мусоҳиба кардем, мегӯянд, ки ба сахтӣ метавонист интизор дошта бошад, ки қирғизҳо ба масҷид ҳамла кунанд. Қуръони карим мефармояд: “Ҳар кас муъминеро амдан бикушад, азоб ӯ дӯзах хоҳад буд ва ҷовидона дар он мемонад, Худованд бар ӯ ғазаб мекунад ва лаънаташ мекунад ва барояш азоби бузурге омода мекунад» (Сураи “Нисо”, ояи 93). Бинобарин, як муъмини воқеӣ ҳамеша ба ин фикр хоҳад кард, ки агар муртакиби гуноҳи бузурге монанди қатл як фарди бегуноҳ шавад, дар ҷаҳони дигар чӣ чизе дар интизор ӯст. Ва низомиёни Қирғизистон ба думболи он рафтанд. Маълум онҳое, ки фармони ҳамларо доданд, мусулмон нестанд ва бояд ба маҳкумият ҷаҳонӣ на танҳо дар Тоҷикистон супурда шаванд. Мо мутмаин ҳастем, ки чунин иқдоми ғайриинсонӣ дар миёни мусулмонони худи Қирғизистон низ маҳкум хоҳад шуд.
Ман фақат мехоҳам ба хонандагон дар робита бо ин иқдоми террористӣ ёдовари кунам. Ин воқеа дар замоне рух дод, ки мардум ба намози аср мерафтанд, зеро мутмаин буданд, ки тавофуқи оташбас ба онҳо иҷоза медиҳад то маросимеро бо рӯҳияи ҷамъгароӣ (коллективизм) анҷом диҳанд, ки тавассути Қуръон ташвиқ мешавад. Ба ёд биоваред, ки тавофуқи оташбас дар соати 16:00 ба вақт маҳаллӣ рӯзи 16 сентябр иҷроӣ шуд ва паҳподи “Байрактар” – и Қирғизистон ҳудуди соати 18:30 ба масҷид дар Овчӣ Қалъача ҳамла кард.
Дар ин рӯз ҳодисаи дигаре рух дод, ки нишон медиҳад Қирғизистон қасд надорад конвенсиёнҳои байналмилалиро, ки имзо кардааст, ба расмият бишносад. Онҳо ба мошини ёрии таъҷилӣ шиллик карданд. Ё артиш намедонад, ки набояд ин корро анҷом дод, ё барояшон аҳамияте надорад, ки чӣ қавонин, тавофуқномаҳо, конвенсиёнҳо, мувофиқатномаҳо, тааҳҳудот вуҷуд дорад.
