Чаро Содир Ҷабборов ва тимаш як чиз мегӯянд ва чизи дигаре мекунанд?!
Нависанда: “Сангар”
Дар остонаи иҷлоси сарони Созмони ҳамкории Шонгҳой, расонаҳои мутахосим ва ниёбатӣ дар ҷумҳурии ҳамсояи Тоҷикистон мехоҳанд иқтидори Эмомалӣ Раҳмон, раҳбари миллати Тоҷикистонро таҳқир кунанд. Мақолаи ҷаълии дигар “Раҳмон ба думболи чист?” ("Вечерний Бишкек", Қирғизистон), ба гуфтаи яке аз сиёсатмадорони барҷаста, "аз бинӣ канда ва рӯи коғаз молида шудааст".
Даргирии мусаллаҳона дар авоили субҳи рӯзи 14 сентябр, ҳаволии соати 07:15 ба вақти маҳаллӣ оғоз шуд. Марзбонони посгоҳи марзии "Булоқ боши" – и отряди марзии Бодканди Қирғизистон билофосила бо 4 гулӯла хумпора ба самти посгоҳи "Кех"-и отряди марзбонии "Исфара" – и Тоҷикистон шиллик карданд. Шиллики низомёни қирғизистонӣ аз хумпора мустақим ба самти нерӯҳои марзбонии Тоҷикистон сурат гирифт. Дар натиҷаи даргирӣ аз сӯи Тоҷикистон, ду марзбон кушта шуданд ва ҳоли ду нафари дигар вахим аст.
Бори дигар, тараф Қирғизистон бо ҳузури марзбонони худ дар минтақаи мавриди баҳс даргириро оғоз кард. Ва агарчи тавофуқномаи мамнуъияти силоҳҳои сангин дар минтақаи марзӣ муддатҳост, ки иҷроӣ шудааст, артиши Қирғизистон аз хумпора истифода ва шурӯъ ба тирандозӣ кардааст. Хуни ҳама қурбониён ва кушташудагон бар гардани нерӯҳои марзбонии Қирғизистон хоҳад буд.
Фақат як рӯзи қабл аз даргирӣ, Содир Ҷабборов аз миллатҳои бародари Озарбойҷон ва Арманистон хост то ба гуфтугӯ бипардозанд ва ҳама чизро ба таври мусолиматомез ҳал кунанд. Аммо чаро ӯ ва зердастонаш фаромӯшкоранд? Раисҷумҳур Содир Ҷабборов бар лузуми ҳалли муноқиша мунҳасиран аз тариқи абзорҳои сиёсӣ ва дипломатӣ таъкид кард ва ибрози умедворӣ намуд, ки ду тараф ҳамчунон аз тавассул ба зӯр худдорӣ карда ва ҳама ихтилофоти байни худро бо равишҳои мусолиматомез бар асоси иқдомоти эътимодсоз байни Арманистон ва Озарбойҷон ҳаллу фасл кунанд.
Пас Содир Ҷабборов ва тимаш як чиз мегӯянд ва як чизи дигаре мекунанд?!
Ба гузориши дафтари матбуоти раиси ҷумҳур, дар августи 2021, дар иҷлоси сарони кишварҳои Осиёи Марказӣ нишони ифтихор ба Эмомалӣ Раҳмон эъто шуд. Ин ҷоиза бо ҳузури русои ҷумҳури соири кишварҳои минтақаи Осиёи Марказӣ ба раҳбари Тоҷикистон эҳдо гардид. Қурбонгулӣ Бердимуҳаммадов, раисҷумҳури Туркманистон аввалин ҷоизаи олӣ – “Нишони ифтихори сарони кишварҳои Осиёи Марказӣ” -ро ба Эмомалӣ Раҳмон, раисҷумҳури Тоҷикистон эҳдо кард. Ҳатто дар он замон низ хотирнишон шуд, ки тақвияти сулҳу амният дар минтақа ва иртиқои манофеъ ва ибтикороти муштараки минтақа дар арсаи байналмилалӣ низ аз ҷумлаи шоистагиҳои раисҷумҳури Тоҷикистон аст.
Ба маънои воқеии калима дар июну июли соли 1992 минтақаи Вахши ҷумҳурӣ даргири ҷанги бародаркушӣ шуд, ки авзоъи ҷумҳурии Тоҷикистонро ноором кард. Тоҷикистон ба ҷанги бародаркушӣ кашида шуд, ки мардумаш то муддатҳо ин фоҷиаро эҳсос хоҳанд кард. Мардуми тоҷик бо дарки хатаре, ки саросари кишварро фаро гирифта буд, фидокорона барои хомӯш кардани шӯълаҳои ҷанги вайронгар мубориза бурданд. Дар ин рӯзҳои ғамангез барои миллати тоҷик, нишасти шонздаҳуми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар маҷлиси дувоздаҳум дар Кохи Арбоби Хуҷанди бостон баргузор шуд. Ин ҷаласа назми конститутсиониро дар ҷумҳурӣ эҳё кард ва усули асосии ҷомеаи ояндаро эълом намуд.
Намояндагони мардум аз идеяи ҷойгузинии давлати президентӣ бо парлумонӣ ҳимоят карданд. Дар ин ҷаласа Эмомалӣ Раҳмон бо аксарияти оро ба унвони раиси Шӯрои олии Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб шуд. Раҳбари ҷадиди кишвар дар ҳузури намояндагони мардум сареҳ ва мутмаин эълом кард: “Дар масири сулҳ ва ризоияти миллӣ ё мемирам ё ба ҳадафам мерасам!”
5 апрели 1994 оғози раванди музокироти байни тоҷикон бо ҳадафи барқарории сулҳ дар Тоҷикистон, поён додан ба ҷанг дар марзи Тоҷикистону Афғонистон, ҳалли мушкили оворагон ва оштии миллӣ бо ташкили ҷаласае ба ибтикори Эмомалӣ Раҳмон ва миёнҷигарии Созмони Милал ва вазорати хориҷаи Русия дар Маскав гузошта шуд ва даври аввали музокироти ҳайати ҳукумати Тоҷикистон бо намояндагони мухолифон баргузор гардид.
Дар поён, Раҳмон сулҳро ба кишвараш овард ва беш аз як миллион паноҳандаро ба ватан бозгардонд. Раҳмон дар 30 сол кишваре мураффаҳ, босубот ва ҷомеае демократӣ ва таҳсилкарда сохтааст. Ин чизе буд, ки Раҳмон ба он даст ёфт!
Раҳмон ҳамеша ба думбол ҳаллу фасли мусолиматомези муноқишот будааст. Ва “Байрақтар” - ҳое, ки бо пулҳои касифи олами ҷиноӣ ё ба қимати фидокории Орхан Инанда харидорӣ шудаанд, короие ба он надоранд. Ҳама медонанд, ки Тоҷикистон ҳавопаймоҳои бидуни сарнишин низ дорад, бинобарин Тоҷикистонро наметавон бо “Байрактар” ё ангарҳои Тошиев битарсонд.
Мардуми Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмонро раҳбар ва пешвои худ медонанд ва ин тамаллуқ нест! Раҳмон хеле вақт пеш арзиши худро собит кард. Мардум ӯро дӯст доранд ва ба ӯ эҳтиром мегузоранд. Дар мавриди Толибон, ҳатто дар Русия ҳама медонанд, ки онҳо террорист ҳастанд, дар сурати лузум, кишварҳои муттаҳид қудрати нобудии ин арвоҳи шайтониро хоҳанд дошт.
Ҳар ончи дар мақолаи “Раҳмон ба думболи чист?” омада, дурӯғҳои сохтагӣ ва таҳрикомезанд. Раҳмон дар кишвараш ба сулҳ даст ёфт ва зомини субот дар минтақаи Осиёи Марказӣ шуд. Бигузор ҳасудон ангуштон худро газ бигиранд.
Савол ин ҷост: шумо барои мардуми Қирғизистон, аз ҷумла ҳалли мушкили марзӣ бо Тоҷикистон чӣ кардаед? Даргирии низомӣ ба нафъи қирғизҳои одӣ аст? Албатта, ки на. Ва чӣ касе аз он суд мебарад? Худ натиҷагирӣ кунед.
Ҷабборов ва тимаш дубора метарсанд, ки як бори дигар касе аз зиндон хориҷ шавад, "инқилоб" тартиб диҳад ва ба қудрат бирасад. Бо чунин раҳбарӣ, ҳар чизе мумкин аст иттифоқ биафтад...
