آیا امام ابوحنیفه فقط به ۱۶ حدیث امام بخاری اعتماد داشت؟
نویسنده: دکتر فرید یونس، استاد مردم شناسی فرهنگی خاورمیانه و فلسفه اسلامی، بنیانگذار و مبتکر دموکراسی اسلامی (کالیفرنیا، آمریکا)، عضو شورای مشورتی “سنگر”
دوست عزيز من بهزاد آزاد از مملكت دنمارك و از گروپ جمعه مبارك سوال كرده اســت كه "سلام علیکم استاد. و به امید سلامتی همه اعضای گروپ یک سوال داشتم. همین مساله یی که حضرت امام ابوحنیفه صاحب بیش از ۷ حدیث را در تمام حدیث های پیامبر قبول درست نمی‌کرد از چه قرار است. اگر توضیح کامل فرماید، سپاس مندم!"
جواب:
اولين مسله اي را كه بايد خوب بدانيم كه در بين پنج امام مشهور جهان اسلام يعني امام جعفر صادق ، امام شافعي ، امام ابو حنيفه ، امام مالك و امام حنبل ، امام ابو حنيفه مشهور ترين اســت و در جهان اسلام زياد ترين پيرو دارد. هيچ امام ديگر به اندازه امام ابو حنيفه پيرو ندارد در كتاب تذكره الا وليا اثر مشهور و نفيس شيخ فريد الدين عطار نيشاپوري ، امام ابو حنيفه لقب امام جهان داده شده اسـ.
دوم موضوع كه در باره امام ابوحنيفه بايد بدانيم كه امام اثري از خود به جا نگذاشته اســت و هر مطلب كه در باره او ميدانيم توسط شاگردان او جمع آوري شده اســت مخصوصا امام ابويوسف كه از امامان مشهور اهل سنت و جماعت اســت . اگر شما در جايي خوانده باشيد كه تاليف امام ابوحنيفه بدانيد كه اشتباه اســت زيرا امام از خود تاليفات ندارد.
امام ابوحنيفه زياد تر به قياس فتوا مي داد و از عقل كار ميگرفت و شرايط زمان و مكان برايش شديد مطرح بود . در بين امامان كه در فوق نام برديم از آزادمنش ترين امام به شمار مي رود . با اينكه ما يك كتاب زير عنوان "فقه آسان " از امام شافعي داريم و اما فقه امام ابوحنيفه آسان ترين و جامع ترين و معتبر ترين اســت.
در مورد اينكه هفت حديث را قبول كرده اســت بگو مگو زياد اســت و اما دو موضوع ثابت اســت.
اول اينكه همه احاديث را رد نكرده اســت حتي كه هقت آنرا قبول كرده باشد و دوم اينكه آنقدر به اصالت عقل اعتقاد داشت كه قادر بود بدون رويت حديث فتوا دهد . به هر صورت ، در كتاب " تاريخ سياسي اسلام " اثر مشهور دكتر حسن ابراهيم حسن ترجمه اي دانشمند گرانپايه ايران ابوالقاسم پاينده ، سال چاپ ١٣٧٦ هجري خورشيدي ، صفحه ٢٨٤ چنين ميخوانيم:
" بخاري هفت هزار و دويست و هفتاد و پنج حديث فراهم آورده كه بسياري آن مكرر اســت و احاديث نامكرر بيش از چهار هزار نيست . بخاري چنانچه گويند از سيصد هزار حديث رايح برگزيده و با وجود اين ابوحنيفه فقط شانزده حديث وي را اعتماد كرده و ازينجا مي توان گفت كه جعل و تحريف در كار حديث تا كجا بوده اســت."
بنده ، فريد يونس از سي سال اســت كه روي حديث كه بعد از قرآن مرجع دوم در شريعت اســت كار مي كنم و تا حال سه مجموعه حديث را كه دوي آن در آمازون اســت به نشر سپرده ام.
حديث نه تنها كه مقام دوم را در شرع دارد باعث ايجاد فرهنگ اسلامي شده اســت. يعني اگر كسي به حديث ثقه دسترس نداشته باشد فرهنگ اسلامي نمي تواند داشته باشد.
مشكل حديث از نگاه تحقيقات امروزي و مدرن در سه مسله اســت:
اول احاديث جعلي شامل متون ديني ما شده اســت و امروز كسي جرات نمي كند تا آنرا صاف كاري كند.
دوم مطالب از اسرائيليات داخل حديث شده اســت.
سوم فرهنگ بومي عرب شامل متون حديث شده اســت . پس براي اينكه حديث ثقه پيامبر را شناسايي كنيم بايد دقت كنيم كه حديث به چهار اصل ذيل مطابقت داشته باشد:
اول مطابقت با قرآن.
دوم مطابقت با شخصيت والاي پبامبر (ص) زيرا قرآن پيامبر (ص) را رحمت للعلمين خطاب مي كند.
سوم مطابقت با عدالت زيرا قرآن نزد مسلمانان كتاب عدالت اســت و قرآن مي گويد "و اذا حكمتم بين الناس ان تحكموا بالعدل" و چهارم حديث مطابقت به علم داشته باشد زيرا قرآن به وضاحت مي گويد كه "و ان الله قد احاط بكل شي علما" يعني خداوند به هر چيز احاطه علمي دارد.
هستند كسانيكه تنها به قرآن تكيه مي كنند و حديث را ناديده ميگيرند در حاليكه حديث ثقه پيامبر ( ص) مفسر اصلي قرآن اســت .و همچنان هستند كساني كه خود را سني حنفي مي گويند و زير تبليغات وهابي هستند و نه از عقل كار ميگيرند و نه شرايط زمان و مكان را مد نظر ميگيرند.
لطفا كتاب " حديث هفته " كه صد حديث ثقه پيامبر (ص ) به زبان فارسي است و به زبان فرانسوي هم ترجمه شده اســت و يا كتاب Maxims of the Prophet به زبان انگليسي براي جوانان تدوين شده اســت از سايت آمازون بدست بياوريد .
