فدرالیسم مشکل قدرت را از سطح دولتی به سطح مردم منتقل می کند.
نویسنده: احمد سعیدی، تحلیلگر مسائل افغانستان و منطقه (آلمان)، مخصوص برای “سنگر”
روز گذشته جناب آقای سرور دانش معاون سابق رئیس جمهور اعلام موجودیت مجمع فدرال خواهان را طی کنفرانس مطبوعاتی اعلان کرد.
بعد از اعلان موجودیت مجمع فدرال خواهان تعدادی از دوستان برایم تیلفون کردند که در مورد هر موضوعی مینویسید و تبصره میکنید اما در مورد این مجمع چیزی نگفتید؟
دوستان گرامی گرچه من میدانم که کشور های زیادی مانند آلمان، هندوستان پاکستان، کانادا، امریکا و یک تعداد کشور های دیگر نیز فدرالی اند من با نظام فدرالی و یا هر نظام دیگری که بتواند میان مردم افغانستان خوش بختی اتحاد و همدلی بیاورد هیچ نوع مخالفتی ندارم.
اما آنچه را که میخواهم صادقانه با شما شریک بسازم این است که من این سخنان را از زبان آقای سرور دانش شنیدم ای کاش از زبان کس دیگری میشنیدم.
جناب آقای سرور دانش یک حقوق دان است در ۲۰ سال نظام گذشته والی دایکندی بود وزیر عدلیه بود و نزدیک به ۷ سال معاون رئیس جمهور هم بود.
قوانین که در دوره جمهوریت ساخته شد آقای سرور دانش در آن نقش کلیدی داشت و تمام قوانین را که ساخته بود تمام آن بر ضد نظام فدرال و ضد حکومت مشارکتی بود و بار بار بر ضد فدرال صحبت کرده است، اما حالا که معاون رئیس جمهور نیست این حرف ها را میگوید برایم تاسف بار است.
فرض میکنیم اگر فردا آقای سرور دانش باز معاون رئیس جمهور یا وزیر عدلیه شود باز هم نظام فدرالی میگوید که بدون شک نه...
من از سیاسیون ابن الوقت بطور طبیعی راضی نیستم، ای کاش حرف نظام فدرالی را از زبان آقای دانش نمی شنیدم.
تصور میکنیم فدرالیسم را به عنوان راه حلِ چالش های نظام های گذشته پذیرفتیم؛ آیا می توانیم در چگونگی تشکیل ارتش ملی، نماد های ملی، پول ملی، سیاست خارجی، بودجه ملی و... به توافق برسیم؟ آیا مشکل کماکان باقی نمی ماند؟
ایالت های فدرال به خودمختاری داخلی قناعت می نمایند؟ با توجه به مداخلات دوامدار در افغانستان، چنین ظرفیتی وجود دارد که مردمان ایالت ها احساس تعلق به کشور و دولت ملی نمایند؟
گذشته از چارچوب های شکلی فدرالیسم، این نوع نظام بیش از دیگر ساختار ها نیازمند فرهنگ مدارا و همدیگر پذیری است.
فدرالیسم مشکل قدرت را از سطح دولت به درون مردم می برد و نزاع قومی، فرهنگی و زبانی را بیشتر دامن می زند. ضرورت ما بیشتر تلاش روی تحول در فرهنگ و اخلاق عمومی است. تا ما اهل مدارا و خویشتن دار نشویم؛ مدل ها حلال مشکلات ما نمی باشد.
