مشکل در ملت قرقیز است یا رهبران قرقیزستان؟ نگاهی به جنایات بین المللی سادیر جباروف و قمچی بیک تاشیوف
نویسنده: طالب علی اف، مخصوص برای “سنگر”
به مدت 150 سال، حقوق بشردوستانه بین‌الملل روش‌ها و ابزارهای جنگ توسط طرف‌های درگیری مسلحانه را تنظیم و محدود کرده است. هدف از آن ایجاد تعادل بین اقدام نظامی مشروع و هدف بشردوستانه کاهش آلام بشری، به‌ویژه درد و رنج غیرنظامی است.
راه‌های جنگی که قرن‌های متمادی وجود داشته، حاصل توافق کتبی در مورد هنجارهای رفتاری است و گاه رضایت متقابل طرفین درگیر و در مواردی انسانیت ابتدایی بوده است.
جامعه جهانی همگام با توسعه فناوری، تلاش‌های جدی را برای ایجاد محدودیت‌های قانونی مؤثر برای اجرای جنگ‌ها آغاز کرده است. در سطح بین‌المللی، محدودیت‌های روش‌ها و ابزارهای جنگ و اصول کلی در کنوانسیون 1907 لاهه و همچنین در کنوانسیون‌های ژنو 1949 و پروتکل‌های الحاقی آنها در سال‌های 1977 و 2005 ذکر شده است.
در تمام حقوق بشردوستانه بین المللی مربوط به انجام خصومت ها، اصل تمایز است. اقدامات نظامی با ماهیت غیرمجاز ممنوع است. همه طرف های درگیر باید بین اهداف نظامی قانونی از یک سو و غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی از سوی دیگر تمایز قائل شوند.
هدف قرار دادن عمدی غیرنظامیان جنایت جنگی است. قوانین بین المللی بشردوستانه ایجاد وحشت در غیرنظامیان و از بین بردن معیشت آنها با حمله به زمین های کشاورزی، منابع آب، تأسیسات پزشکی، خانه ها و وسایل نقلیه غیرنظامی را ممنوع می کند. گروگان گیری و استفاده از "سپر انسانی" ممنوع است. حمله به موسسات پزشکی و پرسنل پزشکی مجاز نیست.
باید تأکید کرد، که نظامیان قرغیزستان با رهبر بی‌کفایت (صادر جباروف) و ژنرال دروغین (قمچی بیک تاشیوف) جهالت خود را به نمایش گذاشته، شروع به استفاده از تجهیزات نظامی سنگین، از جمله چرخبال های نظامی و هواپیماهای بدون سرنشین برای حمله به منازل مسکنی شهروندان و مکان های عمومی در تاجیکستان کردند.
به ویژه، در 16 سپتامبر، در روستای آوچی قلعچه ناحیه باباجان غفوروف، یک مسجد در نزدیکی مدرسه شماره 8 با جمله یک پهپاد تخریب شد. همچنین در این منطقه به ده ها منازل مسکونی شهروندان، مراکز خدمات رسانی، یک بیمارستان، وسایل نقلیه عمومی و شخصی تیراندازی شد که در نتیجه آن تعداد زیادی از شهروندان و کودکان جان باختند. این تأییدی است بر این که قرقیزستان با اقدامات خود تمام اصول حقوق بشردوستانه بین المللی و روش های جنگ را که یک جنایت بین المللی است، نقض کرده است.
روسای کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان و قرقیزستان بر سر آتش بس در مرز توافق کردند. اما در 20 سپتامبر، رئیس جمهور قرقیزستان از تریبون سازمان ملل، تاجیکستان را به نقض توافقات متهم کرد. سخنان صادر جباروف با پروتکل امضا شده پس از آخرین درگیری مرزی در تضاد است.
چرا جباروف اینقدر آشکار دروغ می گوید؟ او به مردم تاجیک تجاوز نظامی کرد. قرقیزستان تنها کشوری در آسیای مرکزی است که نمی تواند مسالمت آمیز مسئله مرزی را حل کند. آنچه جباروف احتمالاً نمی داند این است که تاجیکستان در زمانی که وی در زندان بود، تمام اختلافات مرزی خود را با کشورهای همسایه مانند افغانستان، ازبیکستان و چین به طور مسالمت آمیز حل و فصل کرد.
با این حال، ما هنوز فراموش نکرده ایم.
حوادث اوش در سال 1990، معروف به "کشتار اوش". قرقیزها قطعه زمینی را خواستند که جمعیت ازبک و شهروندان قرقیزستان در آن زندگی می کردند. درگیری با شرکت 30 هزار نفر از هر دو طرف روی داد. رسماً قرقیزستان از کشته شدن 1200 نفر خبر داد. از طرف ازبیک ها، به گفته اسلام کریم اف، رئیس جمهور سابق ازبیکستان، 10 هزار نفر آسیب دیدند.
رویدادهای اوش و جلال آباد در ژوئن 2010. درگیری دیگر بین قرقیزها و ازبیک های قرقیزستان. بر اساس منابع مختلف، از 500 تا 2000 نفر کشته و هزاران نفر زخمی شدند، 400 هزار ازبیک به ازبیکستان پناهنده شدند. جنایات رخ داده در این حوادث را در اینترنت مشاهده می کنید و نیازی به ذکر آنها در اینجا نمی بینیم.
جولای 2013 - درگیری در مرز قرقیزستان و قزاقستان. علیرغم اینکه روند علامت گذاری و تعیین مرزها به پایان رسید، درگیری گسترده ای بین ساکنان به وجود آمد. شهروندان قرقیزستان که آب منطقه تالاس را مسدود کردند خواسته های زیر را مطرح کردند: بازگرداندن قطعه زمینی به طول 13 کیلومتر و مساحت 4.5 هزار هکتار به قرقیزستان؛ برداشتن ستون های مرزی از 2.6 هزار هکتار زمین که بر اساس توافقنامه در سال 2012 به قزاقستان منتقل شده است. تعداد قربانیان گزارش نشده است.
این حوادث و بیش از 230 مورد استفاده از سلاح و درگیری در مرز تاجیکستان و قرقیزستان که توسط ارتش قرقیزستان آغاز شده است، نمونه بارز این واقعیت است که قرقیزستان نه تنها نمی تواند یا نمی خواهد با مردم و خودش، بلکه با منطقه و جهان نیز در صلح و هماهنگی زندگی کند. در مشکلات قرقیزها، اقوام دیگر در قرقیزستان یا کشورهای همسایه همیشه مقصر هستند.
سخنرانی رئیس جمهور قرقیزستان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با استفاده از الفاظ دور از واقعیت نشان داد که حتّی رهبر این کشور به صلح و ثبات در منطقه اهمیتی قاییل نیست، چه رسد به مردم خودش، که دچار مشکلات اقتصادی هستند و از حکومت نمایندگان عالم جنایی به ستوه آمده‌اند. بسیاری درک می کنند که در چنین شرایط سختی نه قرقیزستان و نه تاجیکستان به این درگیری نیاز ندارند، بلکه قدرت های خارجی به آن نیاز دارند و قرقیزها و تاجیک ها پیش از همه نه برای منافع خود، بلکه برای منافع دیگران قربان می‌شوند.
رسانه‌ها خاطرنشان می‌کنند که اقدامات ارتش قرقیزستان علیه مردم غیرنظامی تاجیکستان جنایت جنگی است و نظامیان قرقیز باید به تدریج پاسخگوی اقدامات خود باشند. تنها در این صورت می توان انتظار داشت که مشکلات مرزی در طرف قرقیزستان راه حل خود را پیدا کند.
قرقیزستان با همه کشورهای همسایه - ازبیکستان (محصور سوخ)، قزاقستان و چین، درگیری نظامی داشت. یک سوال منطقی: همه مقصرند یا قرقیزستان؟ اما واقعیت این است که هیچ یک از جمهوری های آسیای مرکزی به قرقیزستان احترام نمی گذارند و نمی خواهند با آن رابطه داشته باشند، زیرا با چنین رهبرانی این کشور هرگز نمی تواند همسایه خوبی باشد. در مورد همسایگان چه بگوییم، قرقیزها حتی به شهروندان تاجیک و ازبیک خود احترام نمی گذارند. همانطور که در سال های 1990 و 2010 در اوش با ازبیک ها رفتار شد، امروز نیز با تاجیک های بومی در قدم جای و بشکیک رفتار می کنند. این بدان معناست که قرقیزها یا برخی از گروه های آنها حتی بین انسانیت و بربریت تفاوتی قائل نمی شوند.
نکته جالب دیگر این است که در منطقه لخش تاجیکستان پهپادهای قرقیزستانی به روستای قرقیزنشین حمله کرده، دانش آموزان و زنان قرقیز را مجروح و مدارس و خانه های آنها را تخریب کردند. تاکنون حتی یک مورد در تاجیکستان ثبت نشده است که قرقیزها یا ازبیک ها توسط تاجیک ها به دلایل قومی مورد آزار و اذیت قرار گرفته باشند. یعنی حاکمیت قانون در کشور، فرهنگ و انسانیت ملت چیز دیگری است.
رهبری قرقیزستان در تمام این سال ها فکر می کرد که تاجیک ها به سادگی زمین های خود را به آنها می دهند. چه ساده لوحی! تاجیک ها از آن دسته مردمی نیستند که حتی یک تکه از زمین خود را بدهند، زیرا آنها هزاران سال است که در این سرزمین ها زندگی می کنند و برای آن ارزش زیادی قائل هستند. اگر کسی جنگ بخواهد به آن می رسد! روح مردم تاجیک را نمی توان شکست. تجربه نشان داده است که قرقیزستان پس از هر تهاجم نظامی علیه تاجیکستان، گوشمال مناسب می‌گیرد و این باید درس کافی برای یک رهبر عادی باشد.
به هر حال، امامعلی رحمان، رهبر تاجیکستان، در چنین لحظات حساس، مردم خود را به استقامت و صبر دعوت می کند. مقامات تاجیکستان (اخیراً سراج الدین مخرالدین، وزیر امور خارجه تاجیکستان از تریبون سازمان ملل) بارها اعلام کرده اند که با همه روابط دوستانه و حسن همجواری دارند و پیوسته نسبت به درگیری های مصنوعی و منافع حاشیه ای سازمان های جنایتکار منطقه ای و بین المللی هشدار می دهند.
اما سادیر جباروف کیست؟ جویای جنگ؟ فرمانده ارتش متجاوز؟ اما چرا اینطور است؟ او حتی از تریبون سازمان ملل میل خود به جنگ، خونریزی و قتل را ثابت کرد. پس از این سخنرانی وی، پهپادهای قرقیزستانی شروع به پرواز در حریم هوایی تاجیکستان و در نتیجه آن را نقض کردند. پرواز هواپیماهای بدون سرنشین بر فراز مناطق اسفره، دیوشتیچ، باباجان غفوروف، جبار رسول اف و رشت، پاسگاه های مرزی سرحدچی و شیرینچشمه در منطقه لخش، راست راوت و موریک در منطقه دیوشتیچ، واحدهای نظامی وزارت دفاع تاجیکستان ثبت شده است.
اجابت در اینجاست، که رهبر قرقیزستان قوانین بین المللی بشردوستانه، کنوانسیون های سازمان ملل در مورد تنظیم جنگ ها و سایر اسناد بین المللی را زیر پا گذاشته، مرتکب جنایات جنگی شده است، اما در عین حال از تریبون سازمان ملل به دنیا حرف می زند و دروغ می گوید.
اما نیازی به طرح این موضوع در سطح بین المللی نیست. با همسایه ات بنشین، مشکلت را حل کن، آرام زندگی کن و خودت را مایه خنده همه دنیا نکن. اما این را به که می‌گویی؟
این خیلی عجیب و خنده دار است...
