پاسخ اگار لیکین-فرالاو, سفیر روسیه در تاجیکستان به سوالات خبرگزاری روسی تاس
- امام علی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان در نشست سازمان پیمان امنیت جمعی گفت که تمرکز محسوس“طالبان”در مرزهای جنوبی با افغانستان وجود دارد و هر از گاهی با گروه های مخالف درگیری می‌شود. آیا به نظر شما، خطر واقعی از سوی افغانستان برای تاجیکستان وجود دارد؟
اگار لیکین-فرالاو: بلی، در واقع، یک تهدید وجود دارد. بر اساس برخی گزارش ها، حدود 6000 شبه نظامی به نمایندگی از سازمان های تروریستی مختلف در مناطق شمالی افغانستان متمرکز شده‌اند. بزرگترین خطر از سازمان هایی ناشی می‌شودکه در آن افرادی از کشورهای آسیای مرکزی و برخی مناطق روسیه حضور دارند. از جمله ی مهمترین آنها می‌توان به دولت اسلامی (یا داعش که در فدراسیون روسیه، تاجیکستان و دیگر کشورها ممنوع است)، جماعت“انصار‌الله”و حرکت اسلامی اُزبیکستان اشاره کرد. طبق مشاهدات ما فعالیّت آن ها در زمستان کاهش یافته است، زیرا اکنون مسیرهای کوهستانی و جاده‌های اصلی پوشیده از برف است. این یک اتفاق رایج در مناطق کوهستانی افغانستان است. در بهار، زمانی که هوا تغییر می‌کند، ممکن است فعالیت آن ها افزایش یابد. به طورکلی، تعامل بین“طالبان”و سازمان های تروریستی یک پدیده ی مبهم است و پیش‌بینی چگونگی توسعه ی آن در آینده دشوار است. اما باید برای هر تحول غیرمنتظره آماده باشیم.
-سازمان پیمان امنیت جمعی چه نوع کمکی در تضمین امنیت تاجیکستان ارائه می‌کند؟ تحت پوشش پناهندگان ستیزه جو، افراط گرایان و رادیکال ها می‌توانند به خاک تاجیکستان نفوذ کنند. آیا باید از سازمان دهی یا تقویت احتمالی عناصر رادیکال هراس داشت؟
اگار لیکین-فرالاو: سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) از نزدیک پیشرفت وضعیت در تاجیکستان را دمبال می‌کند. به پیشنهاد شرکای تاجیک، مکانیزم هایی برای حفاظت از مرزهای جنوبی آن در حال کار است.sto معتقد است که اکنون تاجیکستان بیش از هر زمان دیگری به چنین کمک هایی نیاز دارد. اقداماتی در این راستا انجام شده و در حال انجام است.
در پایان سال گذشته، تحویل گسترده ی تجهیزات و مهمات نظامی، سلاح، مهمات برای تجهیز و نوسازی نیروهای مسلح تاجیکستان از روسیه انجام شد. ما معتقدیم که چنین اقدامات باعث تقویت آمادگی رزمی نیروهای مسلح تاجیکستان خواهد شد.
از جمله، به لطف این کمک ها، کار مناسبی برای تقویت حفاظت از بخش های دشوار گذر کوهستانی مرز تاجیکستان و افغانستان انجام شده است، پاسگاه های مرزی واقع در آن ها اکنون با نیروها و تجهیزات نظامی اضافی تقویت شده است. علاوه بر این، کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی آماده ی افزایش تلاش ها برای مقابله با تبلیغات تروریزم و افراط گرايي هستند.
طرف روسی همراه با شرکای تاجیکستانی در پایان سال گذشته طرح مشترک ما را برای ایجاد یک پاسگاه مرزی مدرن در مرز تاجیکستان و افغانستان در ناحیة شمس‌الدین شاهین آغاز کرد. قرارداد مربوطه قبلاً امضا و بودجه نیز تصویب شده است.
ما از منظر مثبت، موضوع افزایش تعداد رزمایش های نظامی مشترک از طریق سازمان پیمان امنیت جمعی و به صورت دوجانبه را بررسی می‌کنیم. بی‌شک، پایگاه نظامی 201-ا روسیه که ضامن مطمئن امنیت و ثبات نه تنها در تاجیکستان، بلکه در کل فضای آسیای مرکزی است، نقش بزرگی در حفاظت از مرزهای جنوبی سازمان دارد. طی چند سال گذشته، این پایگاه به طور کامل نیروهای خود را تکمیل کرده است و مجهز به سلاح های مدرن شده است.
آمادگی رزمی پایگاه روسی افزایش یافته است که می‌تواند پاسخ شایسته به تهدیدات و چالش های ناشی از افغانستان بدهد.
علاوه بر این، به عنوان بخشی از تلاش های مشترک کشورهای سsto، قرار است تعامل سرویس های ویژه برای شناسایی و خنثی کردن هسته‌های تروریستی افراطی که سعی در نقض مرزهای تاجیکستان دارند، فعال شود.
برگردیم به سؤال شما در مورد پناهندگان. طبق آمار سازمان ملل، سال گذشته حداقل 5700 نفر از افغانستان وارد تاجیکستان شده‌اند که می‌توان آن ها را پناهنده دانست. برخی از آن ها قبلاً به کشورهای ثالث رفته‌اند، اما بیشتر آن ها در این جا باقی مانده‌اند. ما اول از همه در مورد تاجیک های افغانستان صحبت می‌کنیم که بزرگترین اقلیت ملی در افغانستان هستند که به طور قانونی به این جا آمده‌اند و می‌ترسند به سرزمین خود که تحت کنترل“طالبان”است، بازگردند.
در صورت وخامت بیشتر وضعیت در افغانستان که در حال حاضر با یک بحران عمیق اجتماعی-اقتصادی و بشردوستانه مواجه است، ممکن است "امواج" جدیدی از پناهندگان به تاجیکستان بیاید. در حال حاضر، مقامات تاجیکستان، همراه با شرکای بین‌المللی به رهبری دفتر کمیساری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، در حال توسعه طرح های واکنش مناسب هستند. به گفته ی آنها، در صورت پیشرفت منفی رویدادها در افغانستان، ممکن است 11 تا 12 هزار تن دیگر از ساکنان آن تا پایان سال 2022 تصمیم فرار به تاجیکستان بگیرند.
در عین حال، ما امیدواریم که دوشنبه بتواند از یک "هجوم" گسترده ی جدید پناهندگان جلوگیری کند که مستلزم هزینه‌های مالی جدی و کار سازمانی زیادی برای پذیرش، بررسی و اسکان آن ها است.
علاوه بر این، همیشه این خطر وجود دارد که شبه نظامیان و رادیکال های بالقوه در میان پناهندگان صلح‌جو باشند. رهبری تاجیکستان، البته، این را به خوبی درک می‌کند. بنا برین، مقامات ذیصلاح جمهوری کار عملیاتی منظمی را در این زمینه از جمله با همکاری ادارات مربوطه روسیه انجام می‌دهند.
-روابط روسیه و تاجیکستان را به طور کلی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اگار لیکین-فرالاو: روابط ما با تاجیکستان سابقه ی طولانی دارد. ما برای مدت طولانی در یک کشور زندگی کردیم و اکنون به پیوندهای مشارکت استراتژی و اتحاد محدود شده‌ایم. به طور کلی، مردم با روسیه و روس ها رفتار دوستانه، با همدردی و احترام و مهمان‌نوازی برخورد می‌کنند.
گفتگوی سیاسی همچنان به طور فعال در حال توسعه است. سال گذشته سرشار از بازدید در سطوح بالا و عالی بود. امسال در ماه آوریل، کشورهای ما سی‌امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک را جشن خواهند گرفت. به همین مناسبت، قرار است تعدادی از چاره‌بینی های سیاسی و بشری برگزار شود.
همکاری های بشردوستانه به طور فعال بین روسیه و تاجیکستان در حال توسعه است که در چارچوب آن دانشگاه روسیه و تاجیکستان (سلاوونی) ، شعبه‌ای از دانشگاه دولتی لاماناساو مسکو و دیگر دانشگاه های روسیه در این جا فعالیت می‌کند. حدود 30 هزار دانش‌آموز از تاجیکستان در روسیه تحصیل دارند. برای پنجمین سال در جمهوری، طرحی با موفقیت اجرا شد که در جریان اجرای آن 50 معلم روسی برای کار در مکاتب محلی اعزام شدند. ما انتظار داریم که امسال پنج مکتب روسی به زبان روسی درهای خود را باز کنند. در زمینه ی اقتصادی نیز موفقیت های زیادی حاصل شده است. می‌دانید که روسیه شریک اصلی تجاری و اقتصادی تاجیکستان است. حجم تجارت بین کشورهای ما در سال گذشته بالغ بر 1، 352 میلیون دلار بوده است.
مسائل مهاجرت نیز یکی از موارد مهم در دستور کار همکاری ما باقی مانده است. سالانه حدود 1 میلیون نفر برای کار به روسیه می‌روند. بسیاری از مردم همراه با شناسنامه ی تاجیکی تابعیت روسیه را نیز دارند. در سال 2021، بیش از 65000 تاجیک تابعیت روسیه را دریافت کردند.
در این جا از نقش مثبتی که روسیه در آسیای مرکزی و جهان ایفا کرده و می‌کند، بسیار قدردانی می‌کنند. و من نیز به نوبه ی خود به استحکام و دوام روابط بین کشورها و مردمان مان متقاعد شده‌ام.
