قاری فاسه الدین اکنون رئیس ستاد وزارت دفاع است که قدرتمندترین غیر پشتون در حکومت طالبان است. برخی او را بسیار تأثیرگذار معرفی می کنند. آنها می گویند که او حتی رهبری خود را تهدید کرد که در مناطق تحت کنترل خود خودمختاری اعلام خواهد کرد.
نویسنده: فرید احمدی
«مخدوم قاری فصیح الدین» اکنون «قاری فصیح الدین فطرت» فرمانده طالبان در شمال و شمال شرق افغانستان پس از سقوط کابل به عنوان «فاتح شمال» لقب گرفت. وی این لقب را پس از آنکه نیروهای تحت امر او تقریباً بدون درگیری ولایات شمالی و شرقی افغانستان را از دست حکومت اشرف غنی گرفتند، از طالبان دریافت کرد.
نمایندگان جبهه مقاومت ملی افغانستان که با قاری فاسه الدین در حال جنگ هستند، او را یک "غلام بچه" طالبان می دانند، کسی که در خدمت بیگانگانی است که می خواهند سرزمینش را فتح کنند و مردمش را به بردگی بکشند.
این شخص کیست؟
"طالب تاجیک"-های بدخشان
کسانی که از فعالیت های قاری فصیح الدین مطلع هستند، می گویند که او یک تاجیک، بالای 50 سال، متولد ولسوالی واردوج ولایت بدخشان افغانستان است. وی در جریان جهاد علیه اتحاد جماهیر شوروی یکی از رهبران گروه های سید نجم الدین واثق، فرمانده جمعیت اسلامی به رهبری برهان الدین ربانی و از اعضای شورای نظارت احمدشاه بود. مسعود.
واثق در جریان جنگ داخلی اوایل دهه 1990 در افغانستان پس از تیراندازی با دو فرمانده جنبش اسلامی ابورب رسول سیاف در بدخشان کشته شد. پس از او فرماندهی لشکریانش به پسرش رسید که بعداً به طالبان پیوست که یکی از آنها قاری فصیح الدین بود.
مدتی در مدارس پاکستان تحصیل کرد، درگیر ایدئولوژی های افراطی شد و مورد توجه اطلاعات پاکستان قرار گرفت. پس از تهاجم نیروهای آمریکایی و ناتو به افغانستان، قاری دین محمد حنیف، یکی از فرماندهان طالبان در شمال افغانستان، فصیح الدین را به عنوان رهبر این گروه به رهبری طالبان معرفی کرد.
در عکس: مولوی امان الدین (چپ) و مولوی نجیب (راست)
کاری حنیف، اهل منطقه یفتل، ولایت بدخشان افغانستان، تنها تاجیک و غیر پشتون در میان طالبان بلندپایه است که در اولین دولت آنها (1996-2001) وزیر پلان و تحصیلات عالی بوده و اکنون ریاست وزارت اقتصاد را بر عهده دارد. در سال 2013، حنیف همچنین به عنوان یکی از ده رهبر دفتر طالبان قطر که با ایالات متحده مذاکره می کرد، معرفی شد.
علاوه بر حنیف و فصیح الدین، «طالب تاجیک» دیگر بدخشان اکنون معاون وزیر زراعت «امارت اسلامی» - پهلوان شمس الدین از منطقه کشم است. دیگری مولوی نجیب از ولسوالی راغستان ولایت بدخشان است که در دومین دوره طالبان به یک فرمانده قدرتمند تبدیل شد و تجارت طلا را در منطقه کنترل می کند. یکی دیگر از بدخشی ها مولوی امان الدین است که به عنوان فرمانده نیروی هوایی طالبان در وزارت دفاع منصوب شده است.
فهرست «طالب تاجیک»-های بانفوذ - بدخشی‌ها به این نام‌ها ختم نمی‌شود، اما یک چیز مسلم است: آنها نمایندگان اصلی تاجیک‌ها در افغانستان تحت حکومت طالبان به حساب می‌آیند و قاری فصیح‌الدین بدون شک قدرتمندترین آنهاست.
مسئول جنگ پنجشیر
پس از سال 2010، به توصیه حنیف، قاری فصیح الدین از سوی طالبان به عنوان والی «سایه» بدخشان منصوب شد. تا پایان جمهوری، گروه او ده ها تن از نیروهای پلیس و نظامی افغان را در مناطق مختلف این ولایت کشته و حتی در یک عملیات، هشت سرباز را سر بریدند.
در سال 2015، پس از عملیات مشترک نیروهای امنیتی ناتو و افغانستان، گزارش هایی مبنی بر کشته شدن او به همراه 40 جنگجو منتشر شد. او بعداً خودش این خبر را تکذیب کرد. کار دیگر او جمع آوری خراج از مردم، بازرگانان و نیز فروشندگان و قاچاقچیان مواد مخدر بدخشان بود. این یک داستان دیگر است.
در اوایل سال گذشته، فصیح الدین به دفتر سیاسی طالبان در دوحه قطر دعوت شد. اعضای شورای نظامی طالبان به ریاست ملا یعقوب پسر ملا عمر، بنیانگذار جنبش طالبان، به عنوان فرمانده زون شمال شرق که شامل ولایات قندز، تخار، بدخشان و بغلان است، تعیین شد.
در سپتامبر گذشته، قاری فصیح الدین مسئولیت اصلی رهبری عملیات طالبان علیه نیروهای مقاومت ملی در پنجشیر را بر عهده گرفت. ظاهراً دلیل اصلی این تصمیم رهبری طالبان، فرماندهی زون شمال شرق، ولایات هم مرز با دره افسانه ای بوده است. از سوی دیگر، فرستادن یک تاجیک به پنجشیر، دره تاجیکی که اکثریت تاجیک‌ها در آن زندگی می‌کنند، با نیروهایش که آنها هم تاجیک هستند، دلایل سیاسی دارد که نیاز به توضیح ندارد.
ضبط صوتی گفتگوی فصیح الدین با ملا قیوم ذاکر وزیر دفاع وقت طالبان که توسط نیروهای ارتش ملی در اختیار نویسنده قرار گرفته است، نشان می دهد که در جنگ پنجشیر، نیروهای تحت فرمان وی در گلبهار، تنگی پنجشیر و دروزای تاجیکان (استان پروان) مستقر هستند. عکس دیگری رزمندگان او را در نزدیکی کوتل خاواک نشان می دهد.
عامل منطقه ی
قاری فاسه الدین همچنین فرماندهی بیش از هزار جنگجوی خارجی مستقر در ولایات تخار، قندوز و بدخشان را بر عهده دارد که به سازمان هایی مانند اتحاد جهاد اسلامی*، جماعت انصارالله*، لشکری طیبه*، القاعده*، جنبش اسلامی ازبکستان*، جنبش اسلامی ترکستان شرقی* و دیگران تعلق دارند. او در سال 2013 در مصاحبه ای با رادیو جندالله * طالبان گفت که بیشتر آنها "مجاهدین موارونهر"، شهروندان کشورهای آسیای میانه هستند.
بر اساس داده های موثق، حدود 50 شهروند تاجیکستان در منطقه درقد ولایت تخار، هم مرز با تاجیکستان، پایگاه خود را دارند و کار اصلی آنها تهیه بمب های دست ساز برای خودکُش های طالبان، تروریست های خارجی و سایر حملات تروریستی است.
یک ماه پیش، قبل از سقوط کابل، یک افسر نیروهای ویژه قول اردوی 207-پامیر، ارتش اکنون شکست خورده افغانستان، به Sputnik تاجیکستان گفت که در جریان عملیات علیه طالبان در منطقه خنجان، ولایت بغلان، با اجساد خارجی, تروریست هایی که پاسپورت روسیه، تاجیکستان، ازبکستان و پاکستان را داشتند, روبرو شدند.
«در آن زمان می‌خواستم اسامی آنها را از طریق رسانه‌ها اعلام کنم، اما ریاست امنیت ملی از من خواست که از این کار دست بردارم. تمام اسناد و مدارک و حتی اجساد حدود 20 خارجی به کابل منتقل شد. سه ستیزه جو که زخمی و اسیر شده بودند در بازجویی گفتند که از قاری فصیح الدین فرمان می‌برند.
در همین حال، فرماندهی طالبان و جنگجویان خارجی در قلمروی که از لحاظ جغرافیایی هم مرز با تاجیکستان و بقیه آسیای مرکزی است، قاری فصیح الدین را به یک «عامل منطقه‌ی» تبدیل می‌کند. این بستگی به این دارد که او چگونه در قدرت مستقر شود یا از پای بازی های سرویس های مخفی جان سالم به در ببرد و مهمتر از همه اینکه چقدر می تواند برای طالبان، به ویژه شبکه حقانی و حامیان بین المللی آن در رویدادهای آینده مفید باشد.
"غلام بچه"
یکی از فرماندهان جبهه مقاومت ملی، قاری فصیح الدین و امثال او «طالبان تاجیک» را مأمور خدمت به بیگانگان و دشمنان داخلی می داند.
"ما چنین افرادی را "غلام بچه" می نامیم. طالبان - پشتون ها می خواهند سرزمین های تاجیکان را اشغال کرده و فرهنگ آنها را زیر پا کنند. فصیح الدین و امثال او در این امر به خذمت آنها کمر بسته کرده‌اند. از این دست «غلام بچه» در دولت های کرزی و غنی نیز بودند. یکی از آنها تا دیروز در خدمت اشرف غنی بود که او را به حمله به پنجشیر تحریک می کرد و ده ها جوان پنجشیری را زندانی ساخت. قاری فصیح الدین دقیقاً چنین کسی است که به پاکستان و طالبان خدمت می کند. چنین افرادی زمانی که مأموریت خود را به پایان برسانند توسط حامیان خود نابود خواهند شد.» - گفت او.
تهدید برای طالبان
یک مقام پیشین بدخشان که در کابل زندگی می کند، به اسپوتنیک گفت که «طالبان تاجیک»، عموماً غیر پشتون و خارجی، بیشتر نقش جنگی، محلی یا «مواد سوخت» - را دارند و از قدرت تصمیم گیری محروم هستند. به گفته وی، زمانی که کابل سقوط کرد، قاری فصیح الدین وارد شهر شد اما به مدت دو روز توسط طالبان بندی شد*، زیرا پدیده "طالبان تاجیک" برای طالبان پشتون جنوبی غیرقابل باور است.
"فصیح الدین و افرادش از هر دروازه ای که وارد کابل می شدند توسط طالبان مورد تفتیش قرار می گرفتند. طالبان لوگر در گلباغ و ریشخور و طالبان وردک در کابل با طالبان بدخشی بدرفتاری کردند و حتی شش تن از آنان را کشتند. فصیح الدین این موضوع را با رهبران طالبان در میان گذاشت و تهدید کرد که در صورت ادامه این خشونت ها، شمال و شرق را به عنوان خودمختاری اعلام خواهد کرد." - گفت او.
سپس فصیح الدین با وساطت پهلوان شمس الدین، اکنون مولوی شمس الدین بدخشانی، معاون وزیر کشاورزی عمارت اسلامی آزاد شد. به گفته یکی دیگر از مقامات سابق, در منطقه نخبه نشین شیرپور شهر کابل، خانه مارشال عبدالرشید دوستم به او داده شد. پس از آزادی، همه طالبان بدخشان را در کابل جمع کرد و به بغلان رفت تا برای جنگ پنجشیر آماده شود.
او به مصاف احمد مسعود پسر احمدشاه مسعود رفت که زمانی از او فرمان می‌برد. او با همقومان و شرکای سابق خود در جنگ بود و طالبان در کابل در کابل چوکی تقسیم می‌کردند. شاید این سرنوشت مردی باشد که در افغانستان به او "غلام بچه" می گویند.
* این سازمان به دلیل فعالیت های تروریستی تحت تحریم های سازمان ملل است.
